De energiecrisis zorgt voor extra drempels en belemmeringen bij ouderen doordat de hoge energiefacturen bij steeds meer ouderen een enorme hap uit hun pensioen nemen, dat vaak al laag is.
“Recent nog liet een senior (heer) van 75 jaar ons weten dat hij voortaan maandelijks € 370 aan energievoorschotten moet ophoesten, met een pensioen van amper € 930. Dat is niet houdbaar”!
Extra aandacht voor kwetsbare ouderen
Veel ouderen maken zich zorgen, blijkt ook uit de vele vragen die we bij de redactie van Vlaamse SeniorenSite ontvangen. We zien een grote toename van het aantal oproepen door ouderen naarmate de dagen kouder en killer worden. Bijna 1 op 3 ouderen met financiële zorgen in de voorbije twee maand is tussen 60 en 85 jaar.
Bovendien verwijzen we bij Vlaamse SeniorenSite ook naar de problematiek dat ouderen veel vaker in verouderde, slecht geïsoleerde woningen wonen, en botsen op extra moeilijkheden om daar iets aan te veranderen. Naast een laag pensioen, spelen bij ouderen ook andere drempels mee v.b.; sommigen worstelen met hun gezondheid, en zijn onzeker over hoelang ze nog in hun woning kunnen wonen. Of ze zijn digitaal niet goed mee, waardoor ze moeilijker aan informatie geraken, premies kunnen aanvragen en alle werken geregeld krijgen.
De Vlaamse regering trekt heel terecht de kaart van het stimuleren van renovaties. Maar heel wat 70- en 80-plussers botsen daarbij op barrières.
Vandaar de grote vraag bij de Vlaamse regering om extra aandacht te hebben voor initiatieven op maat van ouderen die kwetsbaar zijn op de woon- en energiemarkt.
Zowel huiseigenaars als -huurders zijn kwetsbaar
Concreet zien we bij Vlaamse SeniorenSite twee kwetsbare groepen. Enerzijds zijn er de oudere huurders, financieel kwetsbare mensen die nooit een eigen woning konden kopen. 7 op de 10 oudere huurders spendeerden al voor de stijgende energietarieven meer dan 30% van hun inkomen aan woonuitgaven. Zij komen nu echt in ademnood, terwijl ze als huurder amper invloed hebben op de energiekwaliteit van hun woning.
Maar ook oudere huiseigenaars in slecht geïsoleerde woningen zijn een belangrijke doelgroep. Ouderen wonen veel vaker nog in verouderde, slecht geïsoleerde huizen. Zo beschikte ruim 44% van de 65-plussers volgens een enquête in 2018 nog niet of slechts gedeeltelijk over muurisolatie. Slechts 11% beschikte in de gehele woning over isolerend glas. En slechts 8,2% van de 65-plussers wekte hernieuwbare energie op, bijvoorbeeld via zonnepanelen. Bij 80-plussers ging het zelfs maar om 1,8%.
De Vlaamse regering trekt heel terecht de kaart van het stimuleren van renovaties. Maar heel wat 70- en 80-plussers botsen daarbij op barrières. Voor hen is er veel meer onzekerheid. V.b. hoelang ze nog in hun woning kunnen blijven wonen. Of ze vragen zich af of ze die investering er nog wel uit halen. Ouderen geraken bovendien moeilijker aan een lening bij de bank, en een aanzienlijke groep wordt niet bereikt met online info. Veel van hen zien ook op tegen de fysieke impact van werken aan hun woning. Zij hebben echt nood aan persoonlijke informatie en begeleiding.
Eerste hulp bij energieswitch
Daarnaast moeten ouderen ook actiever kunnen begeleid worden in het veranderen van hun energiecontract. Uit de marktmonitor 2021 van de VREG bleek dat maar liefst 43% van de 65-plussers nog nooit van energieleverancier was veranderd, tegenover 31% van de jongere generaties. Uit de cijfers blijkt dat zowel de digitale kloof als een meer algemene kennis- en informatiekloof hier een rol in spelen. In totaal gaf meer dan 1 op 3 ouderen aan niet de intentie te hebben om informatie te zoeken over de energiemarkt, wat bijna het dubbele is van het cijfer voor de algemene bevolking (34% tegenover 18%).
De Vlaamse regering moet dringend de zorgbudgetten vanuit de Vlaamse sociale bescherming aanpassen om de woonzorg betaalbaar te houden.
Veel ouderen zitten al sinds jaar en dag bij dezelfde leverancier, en ondergaan de prijswijzigingen gewoon. Ook op dat vlak is er actieve begeleiding en bewustmaking nodig, ook via niet-digitale kanalen.
Daarnaast zou er ook nog meer aandacht moeten zijn voor kwetsbare ouderen in collectieve woonvormen, zoals woonzorgcentra. Voor hen is er geen uitgebreid sociaal tarief of goedkoper basispakket energie. Zij krijgen de volle pot van de energieprijzen en inflatie doorgerekend in hun maandelijkse woonzorgfactuur, die nu al veel hoger ligt dan hun pensioen.
De Vlaamse regering moet dringend de zorgbudgetten vanuit de Vlaamse sociale bescherming aanpassen om de woonzorg betaalbaar te houden. Want nu valt ook die extra kost op de schouders van kwetsbare bewoners en hun kinderen.
Kortom is er dringende nood aan een duidelijk advies rond energiearmoede bij ouderen.