De gevolgen van de klimaatverandering zijn steeds duidelijker voelbaar, ook voor onze Vlaamse landbouwers. Hanne Leirs, adviseur Klimaat- en Energiebeleid bij Boerenbond, vertelt hoe boeren omgaan met deze uitdagingen en welke rol ze zelf spelen om de klimaatopwarming te beperken.
© Boerenbond/Marco Mertens
Hanne Leirs
Experte klimaatbeleid bij Boerenbond
Hoe ondervinden Vlaamse boeren nu al de gevolgen van de klimaatverandering?
“Boeren zijn afhankelijk van het weer, en we zien dat extreme weersomstandigheden zoals lange droogteperiodes en hevige regenbuien steeds vaker voorkomen. Dat is een groot probleem voor zowel gewassen als dieren. Planten hebben water nodig, maar ook dieren lijden onder hittestress. Bovendien brengt de klimaatverandering nieuwe ziektes en plagen met zich mee. Denk aan blauwtong, een ziekte die door muggen wordt overgedragen. Door mildere winters krijgen deze problemen steeds vaker voet aan de grond.”
Hoe groot is de impact van de landbouwsector op het klimaat en welke misvattingen bestaan hierover?
“De Vlaamse land- en tuinbouw is verantwoordelijk voor 10% van de Vlaamse broeikasgasemissies. Dit cijfer toont dat de landbouw niet de grootste boosdoener is, maar het aandeel is uiteraard ook niet te verwaarlozen. Als sector hebben we dus zeker een verantwoordelijkheid om onze uitstoot te verminderen. We kunnen – in tegenstelling tot bijvoorbeeld de energiesector – misschien nooit helemaal naar het nulpunt streven, maar we kunnen onze emissies wel zo laag mogelijk houden.”
Wat kan de landbouwsector doen om bij te dragen aan de strijd tegen klimaatverandering?
“Onze boeren werken al zeer efficiënt en leveren producten met de laagste klimaatimpact ter wereld. Toch kan het altijd beter. Zo kan bijvoorbeeld de manier waarop we onze dieren voederen, helpen om de methaanuitstoot van koeien te verminderen. Ook hebben boeren voldoende ruimte om zonne-energie of windenergie in te schakelen. Door landbouwafval (resten van gewassen en mest, red.) te vergisten, ontstaat er biogas, een vorm van hernieuwbare energie. Daarnaast gaan we steeds preciezer tewerk bij het bewerken van de akkers, waardoor we minder uitstoten.”
Kan artificiële intelligentie bijdragen aan de verduurzaming van de landbouw?
“Zeker! De landbouw wordt steeds meer geautomatiseerd en gerobotiseerd. Dankzij AI en technologie kunnen boeren heel gericht hun meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen toedienen. Door de melk van onze koeien te analyseren, kunnen we precies aantonen welke dieren extra zorg nodig hebben. Hierdoor kunnen boeren met minder input (minder voeder, meststoffen, elektriciteit, water,…) een hogere opbrengst behalen. Dat is niet alleen efficiënter, maar ook beter voor het klimaat.”
Hoe belangrijk is ondersteuning voor landbouwers bij deze klimaatuitdagingen?
“De investeringen die boeren doen om duurzamer te worden, leveren hen vaak geen betere prijs op. Een liter melk geproduceerd op een milieuvriendelijke manier ziet er helaas exact hetzelfde uit als een liter melk die minder duurzaam is geproduceerd. Consumenten kunnen onze boeren steunen door Belgische producten te kopen. Daarnaast is ondersteuning van de overheid noodzakelijk om investeringen in verduurzaming mogelijk te maken.”
Wat zijn de belangrijkste stappen voor de landbouwsector in de toekomst?
“Naast het terugdringen van hun uitstoot moeten boeren zelf ook aan de slag gaan met het veranderende klimaat. Dat doen ze door erosiemaatregelen te nemen en gewasrassen te kiezen die beter bestand zijn tegen droogte of hitte. Bovendien kunnen landbouwers iets wat andere sectoren niet kunnen: de CO2 uit de lucht vastleggen in de bodem. De landbouw kan dus een cruciale rol spelen in zowel het vermijden van als het aanpassen aan klimaatverandering.”
