Wie in deze bijzondere tijden opnieuw wil herbronnen en tot rust komen, kan dat zonder twijfel in het gastvrije erfgoed dat Vlaanderen rijk is. “Je hoeft niet naar het verre buitenland te reizen om werelderfgoed te aanschouwen”, zegt Peter Wouters, directeur Openbaar Kunstbezit Vlaanderen.
Al in 1998 erkende de UNESCO de Vlaamse Begijnhoven als werelderfgoed. En waar vind je nu meer stilte dan in een begijnhof? Ze zijn opgericht vanaf de 13de eeuw, voor vrouwen die ‘samen in afzondering’ een godvruchtig leven wilden leiden zonder een kloostergelofte af te leggen. De meeste 13de-eeuwse Vlaamse begijnhoven ontstonden aan de rand van de stad en meestal net buiten de stadsomwallingen. Met de uitbreiding van de steden werden ze echter opgenomen binnen de 15de- of 16de-eeuwse stadsmuren.
Authenticiteit
Het intrigerende aan vele begijnhoven is dus hun ligging in het midden van een stad, maar ook net in die steden waar je ze niet zou verwachten. Zo heeft Diest het Sint-Catharina-ten-Velde-begijnhof, wellicht één van de best bewaarde begijnhoven in Vlaanderen. Dankzij de vroege bescherming in 1938 is de beslotenheid en authenticiteit tot op vandaag bewaard.
Begijnhoven zijn typische plekken waar je mensen kan verbinden met verhalen.
Maar ook in andere (kleinere) Vlaamse steden vind je verstilde begijnhoven, zoals in Dendermonde, Hasselt, Herentals, Hoogstraten, Lier en Turnhout. Kunststeden zoals Antwerpen, Brugge en Gent hebben elk hun begijnhof. Minder bekend, soms wat verder van het centrum gelegen, maar altijd inspirerend. Het zijn plekken zonder café en zonder souvenirshop of functionele ruimte. Schijnbaar leeg, maar toch zo betekenisvol. Begijnhoven zijn typische plekken waar je mensen kan verbinden met verhalen. Want bij elk begijnhof hoort wel een kerk met kunstwerken die voor die plek gemaakt zijn. Zo kan je in het intieme begijnhof van Gent in de Onze-Lieve-Vrouw Presentatiekerk een schilderij bewonderen van Lucas II Horenbout (ca. 1560-1626), terwijl er in de Sint-Catharinakerk in Diest schilderijen van Theodoor van Loon (1581-1649) terug te vinden zijn.
Rust, bewondering en verwondering
Ook Toerisme Vlaanderen beseft dat het niet altijd meer en drukker moet. Op hun website ‘Reizen naar Morgen’ illustreren ze verschillende reisbestemmingen in Vlaanderen waar rust, bewondering en verwondering hand in hand gaan met erfgoed. ‘Sacred Books’ is een project dat twee kloosters in Brugge ontsluit die vroegen gesloten waren. Het Engels klooster is bekend om de unieke koepelkerk en de relikwie van Thomas More. Het karmelietenklooster beschikt over een intacte kloosterbibliotheek en een indrukwekkende refter. Normaal gezien kom je als bezoeker niet veel verder dan de spreekkamer, maar nu kan je het klooster samen met een gids bezoeken. Veel heb je als bezoeker niet nodig om een diepe verbinding te voelen met authentieke plekken. Wie er nadien opnieuw wil invliegen, kan een van de vele Vlaamse belforten beklimmen, zoals die van Brugge, ook werelderfgoed, maar dat is een ander verhaal.