De ene persoon vindt het meditatief, de andere wordt knettergek van onkruid wieden. Welk type je ook bent, één ding is zeker: om groenten te kweken, moet je moeite doen, maar onkruid heeft jouw inspanningen niet nodig. “Idealiter leer je er dus mee leven”, zegt Wim Lybaert.
Wat is onkruid?
“Wat een moestuinier onkruid noemt, is alleen maar onkruid omdat het groeit op een plek waar men het niet wil. Onkruid op zichzelf is eigenlijk gewoon een kruid: inheemse planten en bloemen. Ze zijn als geen ander aangepast aan onze grond en ons klimaat. Veel insecten hebben onkruid nodig om te overleven, en samen vormen ze een onmisbare schakel in het natuurlijke evenwicht.”
Onkruid is eigenlijk gewoon een kruid: inheemse planten en bloemen die aangepast zijn aan onze grond en ons klimaat.
De vier voordelen van onkruid
1
“Onkruid heeft alleen nadelen wanneer het je groenten compleet overheerst. Om te beginnen, is onkruid een bewijs van vruchtbare grond. Op dode grond zal geen enkele plant zich ontwikkelen. Bovendien kun je uit wat er groeit vaak al iets afl eiden over de kwaliteit van je grond: zie je vooral netels en distels, dan heb je met rijke grond te maken. En komen er alleen plukjes gras met daartussen nog veel blote grond, dan heb je wellicht arme grond.”
2
“Het tweede voordeel is dat onkruid dat bloeit ervoor zorgt dat insecten aangetrokken worden. Die vormen de basis van onze voedselketen: zonder insecten kunnen we helemaal niets kweken. Aardbeien, courgettes, tomaten: ze zullen geen vruchten geven als er geen bijen of hommels op a‚ omen. Ben je bang voor wespen? Onthoud dan vooral dat zij vleeseters zijn. Zij komen niet naar je bloemen, maar eten wel de larven van muggen op. Wees dus niet bang en dank de wesp voor elke muggenbeet die ze je bespaart.”
3
“Ten derde is onkruid mooi. Net als onze gecultiveerde planten heeft elke wilde plant zijn eigen bloeitijd. Het begint heel vroeg, met speenkruid op schaduwplekken en madeliefjes in het gras. Dan komen blauwe ereprijsjes, paarse maartse viooltjes, en het felle geel van paardenbloemen. En dieper in de zomer is er het wit van de klaver en het paarsroze van de inkarnaatklaver. Alleen als je het onkruid durft te laten staan, leer je de schoonheid ervan kennen.”
4
“Het vierde en niet onbelangrijke voordeel: je kan het opeten of gebruiken. Brandnetel is lekker in sla of soep. Zevenblad en daslook zijn de basis van krachtige pesto. Van kamille maak je thee en ook madelie† es kunnen gewoon mee in de sla.”
Tijdelijk staakt-het-vuren onder voorwaarden
“Onkruid heeft dus te veel voordelen om het zomaar allemaal te verwijderen. Je haalt een stuk ecosysteem onderuit als je geen enkel sprietje onkruid duldt, en dat is op termijn nefast voor de moestuin.”
