We zouden allemaal wat meer aandacht moeten besteden aan ons emotioneel welzijn. “Meditatie kan daar deel van uitmaken, want het is in feite een vorm van mentale gymnastiek”, vertelt dr. Steven Laureys, neuroloog en auteur van ‘Het no-nonsense meditatieboek’.
Tekst: Joris Hendrickx
In welke zin kadert meditatie in een gezonde levensstijl?
“Onze mentale gezondheid wordt nog te vaak verwaarloosd. Zeker in tijden met een hoog zelfmoordcijfer, een recordgebruik van kalmeermiddelen en een ongezien aantal burn-outs is het bizar dat er niet meer structurele inspanningen worden geleverd om mensen mentaal gezond te houden.”
“De positieve effecten van meditatie op onze mentale gezondheid zijn wetenschappelijk bewezen. Net daarom schrijf ik het als wetenschapper en neuroloog regelmatig voor.”
Wie kan er baat bij hebben?
“Meditatie kan voor iedereen gezond zijn, net zoals sporten. Het bestaat uit een reeks oefeningen waarbij het de uitdaging is om afhankelijk van je behoeften te vinden welke oefeningen werken voor jou. Voor iedereen is dat anders. In die zin vergt het wat meer inspanning dan het nemen van een pilletje. Maar het resultaat van meditatie kan wel even doeltreffend en zelfs langduriger zijn.”
Vergt dit niet veel moeite en tijd?
“Dat hoeft niet noodzakelijk. Ikzelf doe het soms zelfs tussen twee consultaties door. Dat zijn dan bijvoorbeeld enkele simpele oefeningen en ademhalingstechnieken die je – eens je deze hebt geleerd – in principe altijd en overal kan doen. Je hoeft er niet per se voor in kleermakerszit te zitten of veel tijd voor vrij te maken. Op die manier kan je het gespreid door de dag doen, telkens wanneer je daar behoefte aan hebt.”
Hoe begint men er best aan?
“Een algemene aanrader is naar mijn mening het ‘8 weken Mindfulness-Based Stress Reduction’ (MBSR-) programma. Dat is een gestandaardiseerd programma waar je een waaier aan verschillende oefeningen en technieken leert kennen, en dat wordt aangeboden door mensen die hier de nodige professionele opleiding voor hebben gevolgd. Zo kan je zelf ervaren wat voor jou werkt, en wat niet.”
Meditatie kan voor iedereen gezond zijn, net zoals sporten. Het vraagt bovendien niet veel moeite of tijd.
Kan het helpen bij specifieke problemen?
“Bij een ernstig probleem moet je eerst je huisarts opzoeken, die je dan eventueel zal doorverwijzen naar een specialist zoals een psychiater of een psycholoog. Het is dus belangrijk dat je in de juiste handen terechtkomt, bij een zorgverlener die hier specifiek voor is opgeleid.”
“Er bestaan wel al ontzettend veel wetenschappelijke studies rond de effecten van mindfulness, maar er is nog te weinig onderzoek gedaan naar een klinische toepassing bij specifieke problemen. Zo zouden voor een specifiek medisch probleem dan bepaalde oefeningen kunnen worden voorgeschreven.”
“Meditatie kan in ieder geval een goede manier zijn om stress te reduceren en onder controle te krijgen. Het kan ook een effect hebben op ons DNA. Onze chromosoombeschermkapjes verkleinen naarmate we ouder worden, zeker wanneer we herhaaldelijk langdurig gestresseerd zijn of piekeren. Studies tonen dat meditatie die evolutie kan afremmen en meetbare veranderingen aanbrengt aan je chromosomen.”
