Raf De Blaiser
Adjunct-directeur
LAVA
Steeds meer consumenten kiezen voor lokale groenten en fruit. Aandacht voor duurzaamheid en kwaliteit spelen daarbij een rol, maar ze maken ook deel uit van een gezond menu. “Het Flandria-label helpt bij die keuze en dankt zijn sterke positie aan de jarenlange inspanningen van de telers en veilingen”
Tekst: Sandra Gasten
Het Flandria-keurmerk bestaat 25 jaar. Waarom is dat ooit tot stand gekomen?
De Blaiser: “In 1995 was er in de Belgische tomatensector een crisis door de grote import van tomaten uit Zuid-Europa en Noord-Afrika. Om het belang van lokale telers en de kwaliteit van hun producten in de kijker te zetten, is het idee gegroeid om een kwaliteitslabel in het leven te roepen. Dankzij dat Flandria-label weet iedereen nu wat hij eet. Het verhaal begon ooit met tomaten en witloof, maar intussen zitten er al 65 producten en meer dan 2500 telers onder.”
Nog heel wat groenten en fruit worden uit het buitenland geïmporteerd. Waarin onderscheiden lokale producten zich?
“De kwaliteit die ze danken aan de jarenlange inspanningen van de telers en het efficiënte beleid van de veilingen. Het voordeel is dat alle groente- en fruittelers aandeelhouder zijn van een van de vijf veilingen in ons land: BelOrta, Coöperatie Hoogstraten, REO Veiling, LTV en BFV.”
“Daardoor bepalen ze zelf welk kwaliteitsniveau er minimaal vereist is en op welke parameters er zeker controles worden uitgevoerd. De telers zijn familiebedrijven en verbonden aan extra voorwaarden zoals het hanteren van een duurzame teeltmethode, het garanderen van een traceerbaarheid tot bij de oorsprong en het volgen van strikte regels op het vlak van sortering en verpakking.”
De telers krijgen controles en ondersteuning van experten. Wat is de invloed daarvan?
“Een onafhankelijk controleorgaan staat in voor de externe controles. Ook LAVA, de overkoepelende coöperatie van de vijf veilingen, voert wekelijks houdbaarheidsproeven uit. Daarnaast werken we samen met enkele proefcentra in Vlaanderen en de KULeuven om de kwaliteit en houdbaarheid van de groenten te verbeteren. Ook de kleur, vastheid en smaak van bijvoorbeeld nieuwe tomatenrassen worden getest.”
Eten volgens de seizoenen is een handige manier om een evenwichtig en gevarieerd eetpatroon te volgen. Die variatie is belangrijk omdat niet elke groente- en fruitsoort dezelfde vitaminen en mineralen bevat.
“Wanneer de nieuwe rassen zijn goedgekeurd, mogen onze tuinders ze telen. Zo wordt een groot en gezond assortiment aan groenten en fruit voor de consument uitgebouwd.”
Het label impliceert een ‘korte keten’. Op welke manier wordt die bereikt?
“Het gaat niet om een rechtstreekse verkoop van producent aan consument, maar dankzij de werking in de veilingen liggen de producten wel al na één dag in de winkel. In de voormiddag worden het fruit en de groenten bij de telers geoogst, gesorteerd en verpakt.”
“In de namiddag voeren zij ze naar de veilig waar ze worden gekeurd en vervolgens in de koelinstallatie bewaard. ‘s Anderendaags gebeurt de verkoop en een paar uur later vertrekken ze naar de winkel. Dankzij die vlotte verwerking worden de versheid en smaak optimaal bewaard.”
De telers werken volgens de seizoenen. Is eten volgens dat ritme gezonder?
“Eten volgens de seizoenen is niet alleen duurzamer, maar tegelijk ook gezonder. Het is een handige manier om een evenwichtig en gevarieerd eetpatroon te volgen. Die variatie is belangrijk omdat niet elke groente- en fruitsoort dezelfde vitaminen en mineralen bevat. In de lente zijn er de jonge groenten zoals asperges, sla, etc.”
“De herfst is dan weer het seizoen van de prei en pompoenen en de winter die van de koolsoorten die op hun beurt ‘superfoods’ zijn. Dat seizoensgebonden aanbod promoten we via onze website en sociale media.”
Zijn er soms misvattingen over groenten en fruit van bij ons?
“Naast voldoende bewegen zijn voldoende verse groenten en fruit eten essentieel om je lichaam gezond te houden. Daar bestaat geen twijfel over. Toch beseffen consumenten soms te weinig dat ze door lokale producten te eten tegelijk ook duurzaam en ecologisch eten. Als je kiest voor lokale seizoensgroenten, verlaag je meteen je ecologische voetafdruk.”
“Producten die met het vliegtuig van buiten Europa of met de vrachtwagen uit bijvoorbeeld Spanje komen, hebben een hogere impact op het klimaat. Tegelijk steun je onze lokale teler die vaak hard moet werken om zijn producten af te leveren.”
Kan u nog enkele tips geven om meer groenten en fruit op het menu te zetten?
“De dagelijkse aanbevolen hoeveelheid groente en fruit is 300 gram per dag/persoon. Studies tonen aan dat we gemiddeld slechts 169 gram per dag/persoon eten. Nochtans kan je groenten en fruit makkelijk in je dagelijkse menu integreren. Eet niet alleen groenten bij de warme maaltijd, maar ook bij het ontbijt en middageten en zeker als tussendoortje.”
Hommels worden ingezet voor de bevruchting of nuttige insecten worden ingezet bij plagen van andere, natuurlijke vijanden.
“Ontbijten kan bijvoorbeeld met een groenteomelet. Probeer daarnaast ook af en toe ook nieuwe groenten uit. Er worden steeds meer ‘vergeten’ groenten geteeld, zoals pastinaak, aardpeer of koolrabi. Eet rauwe groenten als snack of probeer een van de recepten op lekkervanbijons.be. Of volg Flandria op Facebook: daar zetten we elke maand een seizoensgroente in de kijker.”
Duurzame teelt wordt belangrijker. Hoe besteden de bedrijven daar aandacht aan?
“Alle Flandria-producten dragen het ‘Responsible Fresh’-duurzaamheidslabel, wat betekent dat de teler aandacht heeft voor zijn impact op mens en milieu. Daarnaast willen we zo veel mogelijk voedingsspaarzaamheid stimuleren door kwaliteit te leveren en ideale bewaaromstandigheden voor groenten en fruit te hanteren.”
“Bovendien wordt er geïnvesteerd in energiezuinige teeltmethodes. Zo zullen serres dankzij warmtekrachtcentrales zelfs energie voor hun omgeving opwekken in plaats van energie te verspillen. Er worden ook andere keuzes gemaakt. Zo worden er hommels ingezet voor de bevruchting of worden nuttige insecten ingezet bij plagen van andere, natuurlijke vijanden.”
“Het unieke is dat we als sector in die richting evolueren. En het zorgt ervoor dat onze lokale groenten en fruit gezonder zijn voor de consument.”