Mayonaise op de frieten, op een broodje of bij een slaatje: Belgen kunnen maar moeilijk zonder hun lekkere saus. Gelukkig is er goed nieuws. Mayonaise zonder suikers en additieven kan gezond zijn, als je het met mate eet. Ans Lesaffer en Catherine De Bondt van het Belgische familiebedrijf Vandemoortele en voedingswetenschapper en diëtiste Hella Van Laer leggen uit hoe dat komt.
Tekst: Sandra Gasten
Waarom eten we vaak te veel en te ongezond?
Van Laer: “Er zitten heel wat valkuilen in ons eetgedrag, waardoor we soms onze toevlucht zoeken tot comfortfood. Na een drukke werkdag staat een pizza snel op tafel en wanneer we ons slecht voelen, biedt chocolade soelaas. Dat gebeurt op automatische piloot: we grijpen instinctief naar voeding met veel vet en suikers. Ons reptielenbrein, dat zich diep in onze hersenen bevindt en waarmee we het grootste deel van onze beslissingen nemen, neemt op zo’n moment de bovenhand. Ons rationele, menselijke brein dat de strijd wil aangaan tegen de kilo’s, kan daar niet tegen op.”
Lesaffer: “Bovendien worden we van eten gelukkig. Vet en suikers zorgen ervoor dat er dopamine vrijkomt in het beloningscentrum van onze hersenen. Door dat gelukshormoon voelen we ons blij, waardoor we op een mindere dag naar zoete of vettige voeding grijpen.”
Gezonder eten willen we allemaal, maar hoe kunnen we er makkelijk mee starten?
Van Laer: “Het is belangrijk om structuur in je eetpatroon te brengen en bewuste eetmomenten in je dag in te plannen. Kies grotendeels voor een ‘mix en match’-methode waarbij je vooral focust op groenten en kwaliteitsvolle eiwitten, gecombineerd met een gezonde vetbron. Afhankelijk van je activiteitsniveau kan je daar koolhydraten bij nemen. Als je daar écht zin in hebt, mag je sporadisch en bewust eens kiezen voor iets ongezonds als een ijsje. Geniet er dan met volle teugen van. Maar wanneer je elke dag gestresseerd thuis komt en een pot ijs opeet, moet je je situatie kritisch bekijken en je gewoontes veranderen.”
De Bondt: “Vandemoortele is een culinair 100% Belgisch merk waar smaak centraal staat. We evolueren mee met de tijd en streven naar producten die ‘better for you’ zijn, en daar past onze mayonaise zonder suikers en additieven in. In heel wat producten zitten smaakversterkers, additieven en suikers. Gelukkig koopt de consument alsmaar bewuster, waardoor het makkelijker wordt om de juiste keuzes te maken.”
Vetten geven niet alleen smaak aan het voedsel, maar hebben ook een vullend effect. Zo ben je fysiek én mentaal verzadigd, wat belangrijk is om een gezond voedingspatroon op lange termijn vol te houden.
Er schuilen heel wat verleidingen om de hoek. Hoe weerstaan we daaraan?
Van Laer: “De simpelste manier om je niet te laten verleiden door ongezonde voeding, is ze niet in huis halen. Heb je ze wel nog in huis, dan gaat je reptielenbrein ze weer automatisch uit de kast halen. Zorg voor een gezond alternatief. Focus op de voordelen van gezonde voeding en op de zaken die je wél mag eten.”
Lesaffer: “Een andere richtlijn is de omgekeerde voedingsdriehoek van het Vlaams Instituut Gezond Leven. Voedingsproducten, zoals groenten, volkorenbrood, peulvruchten, vis en zuivel bevinden zich bovenaan de driehoek. Ook olie, rijk aan onverzadigde vetten, zit bovenaan. Het is een product van plantaardige oorsprong dat een gunstig effect heeft op de gezondheid en waarvan aanbevolen wordt om er meer van te eten. Producten uit de grijze zone zijn afgeleiden van de basisproducten. Mayonaise hoort daarbij. Die producten zijn bewerkt, waardoor ze minder gezond worden dan ze oorspronkelijk waren. Er wordt bijvoorbeeld suiker aan toegevoegd. Ze dragen niet de voorkeur weg, maar horen niet thuis in de restgroep met voedingsproducten die we beter vermijden. Ze hebben namelijk nog een voedingswaarde.”
Mag je daarom ook mayonaise in je voedingspatroon opnemen ?
Lesaffer: “Wie gezond wil eten, denkt misschien niet aan vetten. Maar ons lichaam heeft elke dag zestig tot tachtig gram vet nodig, samen met de inname van essentiële vetzuren. Vet haal je het best uit ingrediënten met onverzadigde vetten, zoals plantaardige olie, noten, avocado’s en vette vis. Vetten zijn ook belangrijk voor de opname van vetoplosbare vitaminen. Eet ze wel met mate. Een eetpatroon met te veel vet kan overgewicht in de hand werken, maar af en toe een toefje mayonaise kan dus perfect.”
Van Laer: “Als je je enkel focust op groenten, bestaat het gevaar dat je na een paar uur toch naar ongezonde voeding gaat graaien. Gebruik daarom liever een klein beetje mayonaise in je slaatje dan niets. De vetten geven niet alleen smaak aan het voedsel, maar hebben ook een vullend effect. Zo ben je fysiek én mentaal verzadigd, wat belangrijk is om een gezond voedingspatroon op lange termijn vol te houden.”
Toch krijgen de meeste oliën en sauzen een Nutri-Score D of E.
Van Laer: “De Nutri-Score is niet zo duidelijk. Een groene A- of B-score is niet altijd goed en een rode D- of E-score is niet altijd slecht. De score vergelijkt producten binnen één categorie per honderd gram product. De bewerkingsgraad is een factor waar de score geen rekening mee houdt, net als hoeveel je van een product mag eten of drinken, en of er additieven in verwerkt zitten. Zo heeft gerookte zalm een slechte score, terwijl vette vis gezond is. Kies ook niet voor lightproducten. Vaak bevatten die suikers waardoor je insulineniveau de hoogte in gaat en je naar zoetigheden verlangt. Kies de onbewerkte versie, maar met mate.”
Vandemoortele ontwikkelde een mayonaise zonder suikers en additieven. Wat is het verschil met andere merken?
De Bondt: “Onze ‘clean label’-mayonaise bevat slechts vier ingrediënten: plantaardige olie, eidooiers, mosterd en azijn. Ze is gemaakt volgens een Belgisch recept, bijna alsof je ze thuis zelf hebt gemaakt. Ze bevat vooral onverzadigde vetten uit koolzaadolie, van nature rijk aan omega3-vetzuren. Aan andere mayonaises zijn vaak additieven, bewaarmiddelen en kleur- of smaakstoffen toegevoegd. Onze eieren zijn afkomstig van kippen met vrije uitloop, ook een bewuste keuze. Daarnaast staat de consument bij Vandemoortele centraal. In een onderzoek dat we deden, beoordeelde ruim 90% van de deelnemers onze clean label-mayonaise als heel lekker. Dat we met onze mayonaise een Superior Taste Award gewonnen hebben, is daar een bevestiging van.”
