Gemeenschappelijk wonen is geen uitvinding van vandaag. Tienduizenden jaren geleden leefden onze voorouders al in groepen. Voor jager-verzamelaars was dit essentieel om te overleven: in een kamp was er geen duidelijke scheiding tussen privé en sociaal leven. Iedereen hielp elkaar, dag in dag uit.
Ook in de middeleeuwen was het heel gewoon om in grote huishoudens samen te leven. Gezinnen deelden hun huis met vrienden, bedienden, wezen en weduwen. Het kerngezin zoals we dat nu kennen – ouders met hun biologische kinderen – was destijds eerder een uitzondering.
De industriële revolutie in de 18e eeuw bracht hierin verandering. Grote huishoudens werden minder noodzakelijk, en het traditionele gezin werd de norm. Maar de manier waarop we sindsdien bouwen en leven, heeft een keerzijde: versnippering van ruimte, meer verkeer, verlies van groen en een groeiend gevoel van isolatie. Daarom zien we steeds vaker een terugkeer naar het idee van ‘delen’ en ‘samen leven’ als alternatief voor het klassieke gezins- of appartementsmodel.
Wat is cohousing?
Volgens Sabrine van Samenhuizen VZW is cohousing een eigentijdse vorm van gemeenschappelijk wonen, waarbij mensen bewust kiezen om dichter bij elkaar te wonen zonder familie van elkaar te zijn. Het concept biedt verschillende mogelijkheden: van samenwonen onder één dak (huisdelen) tot co-wonen (met minder gedeelde functies) en cohousing. In een cohousingproject heeft elk gezin of individu een eigen (compacte) privéwoning, aangevuld met gedeelde ruimtes zoals een tuin, een ‘common house’ of zelfs een wassalon, thuiswerkplek of logeerkamers.
Deze woonvorm is niet alleen sociaal en ecologisch waardevol, maar ook praktisch. Het biedt antwoorden op uitdagingen zoals ruimtegebruik, vergrijzing, vereenzaming, leegstand en de nood aan duurzamere en levensloopbestendige woningen. Bovendien kan cohousing bijdragen aan groenbehoud, waterbeheer en veilige, kindvriendelijke wijken.
Meer dan een woonvorm: een manier van leven
Cohousing gaat verder dan het delen van een dak. Het biedt een kans om verbinding te creëren, niet alleen met je buren, maar ook met de omgeving. Dit alternatief biedt financiële voordelen, versterkt sociale banden en draagt bij aan een duurzamere manier van leven.
Hoe begin je eraan?
De weg naar een woongemeenschap is niet altijd eenvoudig. Je moet op zoek naar de juiste plek, een visie ontwikkelen, juridische opties verkennen en medebewoners vinden. Maar die weg is ook een verrijkend proces: je leert je toekomstige buren al kennen terwijl je samen het project opbouwt.
Het groeiende aantal woongemeenschappen in Vlaanderen en België bewijst dat cohousing meer is dan een trend. Het is een levensstijl die niet alleen een antwoord biedt op hedendaagse uitdagingen, maar ook op een diepgewortelde behoefte aan samenleven en verbondenheid.
