Deze winter is het belangrijker dan ooit om je weerstand te verhogen tegen virale infecties. Maar hoe werkt ons immuunsysteem precies? En hoe kan je het een handje helpen? Een overzicht.
Tekst: Joris Hendrickx
Het immuunsysteem is een geheel van samenwerkende organen, cellen en signaalstoffen die je beschermen tegen lichaamsvreemde indringers zoals virussen en bacteriën. We maken een onderscheid tussen het aangeboren en het verworven immuunsysteem. Het aangeboren immuunsysteem is je eerste verdedigingslinie waar je al vanaf je geboorte over beschikt.
Hieronder vallen de fysieke barrière (zoals de huid en de slijmvliezen in darmen en luchtwegen) en de algemene afweer. Bij die algemene afweer is een belangrijke rol weggelegd voor de witte bloedcellen: zij verdedigen ons door het bloed en de weefsels te zuiveren van indringers die door de fysieke barrière zijn gebroken. Het verworven immuunsysteem bouw je daarentegen op tijdens je leven, als reactie op ziekteverwekkers waarmee je in aanraking komt. Dat kan door effectief besmet te worden, maar ook via vaccinatie.
Gezonde levensstijl
Ons immuunsysteem is ontzettend belangrijk voor onze gezondheid, zeker nu COVID-19 en straks ook de griep volop woeden in ons land. Daarom is het cruciaal dat je het immuunsysteem zo goed mogelijk helpt om je te beschermen tegen ongewenste indringers. Dat kan in de eerste plaats door een gezonde levensstijl aan te nemen. Kortom: beweeg voldoende, eet gevarieerd, ontspan en slaap voldoende, vermijd roken en matig je alcoholgebruik. Het Vlaams Instituut Gezond Leven raadt alvast aan om iedere week minstens 2,5 uur te bewegen. Hoe je dat doet, mag je zelf kiezen. Je kan gaan voor een matige intensiteit gespreid over meerdere dagen, of een hoge intensiteit één of twee keer per week. Een combinatie is uiteraard ook prima.
Voedingssupplementen
Naast een gezonde levensstijl is er nog een manier om je immuunsysteem bijkomend te ondersteunen: via voedingssupplementen. De COVID-19-crisis heeft op veel vlakken voor een stroomversnelling gezorgd in de gezondheidssector. Zeker ook rond het belang van micronutritie of voedingssupplementen. Diverse wetenschappelijke studies bevestigen dat bepaalde vitamines en mineralen van cruciaal belang zijn om ons immuunsysteem te ondersteunen en doelgericht te activeren op het moment dat een virus het lichaam binnendringt.
Vooral vitamine C, vitamine D, zink en selenium zijn volgens wetenschappers essentieel voor een optimale immuunrespons.
Nog nooit was er zoveel erkenning in grote medische en wetenschappelijke milieus dat vitamines en mineralen mee het verschil kunnen maken. Zo zijn van een aantal micronutriënten het laatste jaar immens veel wetenschappelijke studies gepubliceerd die aantonen dat ze een positief effect hebben op het immuunsysteem. Vooral vitamine C, vitamine D, zink en selenium zijn volgens wetenschappers essentieel voor een optimale immuunrespons. Zo kunnen ze een gunstig effect hebben op de duur en ernst van het ziekteverloop bij COVID-19 en andere virale infecties. Ook van bèta-glucanen, quercetine en EGCG (groene thee extract) is al wetenschappelijk bewezen dat ze ons immuunsysteem kunnen ondersteunen.
Groot deel bevolking lijdt aan tekort
Een markant deel van de Belgische bevolking krijgt echter onvoldoende van deze micronutriënten binnen via de dagelijkse voeding. Zo heeft bijvoorbeeld 95% van de mannen en 77% van de vrouwen een tekort aan vitamine D. Bovendien heeft ons lichaam een verhoogde nood aan deze immuunondersteunende nutriënten bij het doormaken van een virale infectie. Daarom is een extra inname van deze nutriënten in de juiste dosering, vorm en hoeveelheid aangewezen.
Vitamine C en D, selenium en zink zijn cruciaal voor het goed functioneren van het aangeboren en verworven immuunsysteem. Bij virussen zijn ze onder andere onmisbaar voor de aanmaak en ontwikkeling van antilichamen. Elk van deze vier stoffen is dan ook specifiek en officieel door het EFSA (European Food Safety Authority) erkend in haar ondersteunende invloed op het immuunsysteem. Risicopatiënten hebben bij een virale epidemie zoals de jaarlijkse grieppiek of het huidig circulerende COVID-19 vaak behoefte aan extra ondersteuning. Denk aan ouderen, patiënten met een chronisch onderliggende aandoening zoals diabetes en/of hoge bloeddruk, mensen met overgewicht en verzwakte personen.
Optimaal functioneren immuunsysteem
Hoe sterker je immuunsysteem, hoe beter het allerlei ziekteverwekkers kan verslaan. Voedingssupplementen met bijvoorbeeld vitamine C, vitamine D, zink of selenium gaan de besmetting met virussen niet kunnen tegenhouden, maar zullen wel bijdragen aan het optimaal functioneren van het immuunsysteem. Dit zal een positief verschil maken in het ziekte- en immuniteitsproces.
